پرده برداری از یک گسل فعال در جامعه ترکیه.
کودتای بخشی از ارتش ترکیه ظاهرا به اهداف خود نرسید و در میانه متوقف شد و اینبار هم رجب طیب اردوغان میتواند به نام ملت ترکیه و به کام حزبش، پهلوانانه رجز بخواند برای همه. هم برای بخشی از ارتش و هم برای مخالفان و اپوزیسیون و هم برای فتح ا..گولن. از همین حالا باید منتظر بود تا به این بهانه یک پاکسازی عمیق در ارتش ترکیه صورت بگیرد و این شاید پایان همه کودتاها در ترکیه باشد. اما پرسش ها و نکته هایی وجود خواهد داشت که هنوز باید منتظر بود تا اطلاعات بیشتر بیرون بیاید.
1. این کودتای نیم بند را چه کسانی و با چه پشتوانه امنیتی و اطلاعاتی و رسانه ای برنامه ریزی و عملیاتی کردند؟ یعنی فرماندهان این کودتا فکر میکردند با خواندن یکی دو اطلاعیه و حرف های نظیر شورای صلح و اینکه ما همه چیز را در کنترل داریم میتوانند همه چیز را کنترل کنند؟! یعنی فرماندهان این کودتای فکر میکردند با اعلام حکومت نظامی و بستن چهارتا خیابان میتوانند همه چیز را در دست بگیرند؟ بازی ساده انگارانه ایست اگر فکر کنیم انها اینها را نمیدانستند. ساده لوحانه است اگر فکر کنیم که فرماندهان کودتا از ضرورت پشتیبانی امنیتی و رسانه ای خبرنداشتند و ندارند.پس چه کسانی و به چه دلیلی این گروه از ارتشیان ترکیه را انتریک! کرده بود؟ فتح شبانه و چند ساعته دو شهر بزرگ ترکیه حتما اهداف خاصی برای طراحان آن داشته است وگرنه یک ارتش! آنهم ارتشی که عضو ناتو و هم پیمان غرب است نمیتواند اینقدر ساده و بی پشتوانه دست به بازی چنین خطرناکی بزند. برای اینکه بدانیم هدف این بازی چه بوده اول باید بدانیم طراحان اصلی چه کسانی بوده اند و این چیزی است که شاید حالا حالا ها معلوم نشود. البته در 48 ساعت اینده دولت ترکیه عواملی را به عنوان فرماندهان کودتا معرفی خواهد کرد اما احتمالا اینها عامل بوده اند نه آمر!
2. این بازی گرچه شاید ظاهرا برگ برنده ای شود در دست اردوغان اما نشان از گسلی فعال در جامعه ترکیه خواهد داشت و با تصمیم های اردوغان این گسل حتما فعال تر خواهد شد. انرژی متضاد با دولت و نیروهای مخالف اردوغان شاید در ارتش ته نشین شود ولی قطعا از بین نخواهد رفت و به لایه ها و طبقات دیگر جامعه ترکیه منتقل خواهد شد و در هرفرصتی خود را نشان خواهد داد. مساله اینست که متاسفانه تاوان این گسل عمیق را مردم کوچه و خیابان خواهند داد که به جز یک زندگی ساده چیز دیگری نمیخواهند.
3. گسلی که بعد بازی چند ساعته بخشی از ارتش ترکیه خودش را نشان داد حکایت از این دارد که بخش سکولار جامعه ترکیه با سکوتی که دارد و داشته است با حزب اسلام گرای آقای اردغان تضاد عمیق دارد. البته سکولارها نیز حتما با کودتاگران مخالفت خواهند کرد تا در واکنش های پوپولیستی اردوغان متهم نشوند اما به هرحال این بازی نشان از آن دارد که بخش سکولار جامعه ترکیه همراهی عمیق و همدلی با اردوغان ندارد حتی اگر بیست سال دیگر اردوغان در قدرت بماندو البته به نام دموکراسی!
4. ارتش ترکیه با این شکست تقریبا شاید برای همیشه قدرت و اقتدار خود در پاسداری از سکولاریسم را از دست بدهد و اردوغان دست و بالش برای تغییرات مورد نظرخود ( به دست اوردن قدرت بیشتر برای رییس جمهور و همچنین سست کردن پایه های سکولاریسم ) باز تر شود. تغییر رویکرد در سیاست خارجی شبیه ارتباط مجدد با روسیه و اشتی با اسراییل میتواند خیال اردوغان را ازجهات بیشماری اسوده کرده و تمرکز و تلاشش را برای محدودیت های ترک ها بیشترکند.
5. شاید از همین حالا و از همین امروز افرادی باشند که نتیجه شکست این کودتا را اقتدار بیشتر اردوغان فرض کنند.در چنین حالتی منطقا برای مدتی مخالفان اردوغان ارام ترخواهند شد و طرفدارانش شور و شعف دیگری خواهند داشت و اردوغان همه لوازم تغییرات اساسی در ساخت قدرت در ترکیه را خواهد داشت اما اعلام وجود چنین گسل مهیبی در جامعه ترکیه همواره فعال شدن آن را هم محتمل خواهد داشت و شاید شاید سد محکمی باشد برای رویاهای رجب طیب اردوغان.
6. خاورمیانه و آنچه در آن گذشته و میگذرد به ویژه در شصت هفتاد سال گذشته همواره برندگان و بازندگان” آنی_ آشکار” و “نهایی_پنهان” داشته است که لزوما بعد از چند دهه آنها در جایگاه اولیه خود نبوده اند.بازی که در خاورمیانه جریان دارد میتواند تنها بخش کوچک و اندکی از یک بازی بزرگ تر باشد.
